TÜKETİCİ KİMDİR? TÜKETİCİNİN HAKLARI NELERDİR? TÜKETİCİ HUKUKUNDA İZLENECEK YOLLAR?
TÜKETİCİ HUKUKU
Tüketici hukuku kapsamında kimlerin olduğu ve ne tür davaları içerdiği hususunda ilk önce tüketici kavramının ne olduğunu bilmekte fayda vardır.
- Tüketici; ticari veya mesleki olmayan amaçlarla hareket eden gerçek veya tüzel kişidir. 6502 sayılı kanundan anlayacağımız, hazır bir malı veya hizmeti satın alarak onu günlük yaşamında kullanan veya tüketen kişidir. Tüketici, gerçek veya tüzel kişilik olması farketmeksizin, mal veya hizmetten kişisel ihtiyaç amacıyla yararlanan kişidir.
- Tüketici İşlemi; Bir işlemin tüketici işlemi olarak kabul edilebilmesi için hukuki ilişkinin taraflarından birinin tüketici, diğer tarafın ise satıcı, hizmet sağlayıcı veya onlar adına hareket eden gerçek ya da tüzel kişi olması gereklidir.
Tüketicinin korunması hakkındaki kanunun tüketicilerin korunması açısından ;Temel gereksinimlerin karşılanması, Güvenlik ve güven duyma, Mal ve hizmetleri serbestçe seçme, Bilgi edinme, Eğitilme, Tazmin, Temsil ve Sağlıklı bir çevreye sahip olma hakkları çerçevesinde oluşturulmuştur.
Tüketici Sözleşmelerine Bakacak Olursak;
- Taksitle satış sözleşmeleri
- Tüketici kredisi sözleşmeleri
- Konut finansmanı sözleşmeleri
- İş yeri dışında kurulan sözleşmeler
- Mesafeli sözleşmeler
- Finansal hizmetlere ilişkin mesafeli sözleşmeleri
- Devre tatil ve uzun süreli tatil hizmeti sözleşmeleri
- Paket tur sözleşmeleri
- Abonelik sözleşmeleri 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanununda sayılan sözleşmelerin bir kısmıdır.
Bu bilgiler ışığında tüketici olarak ve yukarıda belirtilen sözleşmelerden birine dayanarak başvuruda bulunacağımızı düşünelim. Başvuru için E-devlet üzerinden, Tüketici Hakem Heyetleri veya Tüketici Mahkemeleri aracılığıyla çözüm arama aşamasına geçeceğiz. Tüketici Hakem Heyeti; Tüketici işlemleri ile tüketiciye yönelik uygulamalardan doğabilecek uyuşmazlıklara çözüm bulmak amacıyla kurulmuştur. Tüketici Mahkemeleri ve Tüketici Hakem Heyeti arasındaki farkı bilmekte fayda vardır; Tüketici mahkemesi, tüketici işlemleri ile tüketiciye yönelik her türlü uygulamadan kaynaklanan davalara bakmakla görevli hukuk mahkemesidir. Tüketici Hakem Heyetiyse, yine bu uyuşmazlıklar konusunda çözüm arayan fakat bunu ilçe ya da il heyetleriyle, mahkemeye gitmeden gerçekleştiren heyetlerdir.
Tüketici Mahkemesinin Bakmakla Görevli Olduğu Davalarda Görev Sınırı:
Tüketici mahkemesinde dava açılabilmesi için uyuşmazlığın belli bir parasal değeri aşması gerekir. Uyuşmazlık tüketici mahkemesinin görev sınırlarının altındaysa öncelikle tüketici hakem heyetine başvurulmalıdır. Tüketici mahkemesinin görevi konusundaki parasal sınırlar ve usuller 6502 sayılı yasanın 68. maddesinin verdiği yetkiyle çıkarılan tebliğlerle her yıl yenilenmektedir.
TÜKETİCİNİN HAKLARI
Ayıplı Mallar
Tüketicinin seçimlik hakları
MADDE 11 –
(1) Malın ayıplı olduğunun anlaşılması durumunda tüketici;
a) Satılanı geri vermeye hazır olduğunu bildirerek sözleşmeden dönme,
b) Satılanı alıkoyup ayıp oranında satış bedelinden indirim isteme,
c) Aşırı bir masraf gerektirmediği takdirde, bütün masrafları satıcıya ait olmak üzere satılanın ücretsiz onarılmasını isteme,
ç) İmkân varsa, satılanın ayıpsız bir misli ile değiştirilmesini isteme,
seçimlik haklarından birini kullanabilir. Satıcı, tüketicinin tercih ettiği bu talebi yerine getirmekle yükümlüdür.
Cayma hakkı
MADDE 18 –
(1) Tüketici, yedi gün içinde herhangi bir gerekçe göstermeksizin ve cezai şart ödemeksizin taksitle satış sözleşmesinden cayma hakkına sahiptir.
(2) Cayma hakkının kullanıldığına dair bildirimin bu süre içinde satıcı veya sağlayıcıya yöneltilmiş olması yeterlidir. Satıcı veya sağlayıcı, cayma hakkı konusunda tüketicinin bilgilendirildiğini ispat etmekle yükümlüdür.
(3) Satıcı cayma süresi içinde malı tüketiciye teslim etmişse tüketici, malı ancak olağan bir gözden geçirmenin gerektirdiği ölçüde kullanabilir; aksi takdirde tüketici cayma hakkını kullanamaz. Cayma hakkı süresi sona ermeden önce, tüketicinin onayı ile hizmetin ifasına başlanan hizmet sözleşmelerinde de tüketici cayma hakkını kullanamaz.
(4) Tüketicinin satıcıyı bulduğu finansal kiralama işlemlerinde cayma hakkı kullanılamaz.
